NARLIDERE KOYU (AVGAN)

Narlı Dere, afgan, gündogan

 

Karaman’ın nar bahçesi olan köy, Karaman’ın güneybatısında yer almaktadır.

 

36° 59′ 27,2646” kuzey ve 33° 1′ 2,0166”doğu koordinatlarında yer alan köy, Karaman’a 36 km uzaklıktadır.

 

Köyün bulunduğu yerin rakımı (deniz seviyesinden yüksekliği) 972 m’dir.

 

Köy, Burhan, Çukurbağ, Erenkavak (Anamas), Aybastı (Kemran), Bucakkışla ve Çatak köyleriyle komşudur.

 

Köy merkezine 8 km mesafeden daha yakın 7 köy bulunmaktadır. Çukurbağ 2,08 km, Bucakkışla 3,98 km, Çatak 5,02 km, Bostanözü 5,5 km, Çukur 5,63 km, Dağkonak (Dağal) 7,11 km ve Kurucabel 7,94 km’dir.

 

Köyün, “Çimen” ve “Emeksu” adında iki bağlısı bulunmaktadır.

 

Köyün, tarihi eskilere dayanmaktadır. Köyün Eskihisar mevkiinde eski kavimlerden kalma bina temelleri bulunmaktadır.

 

Köy vaktiyle sürek avı için Karamanoğlu beylerinin kafile halinde karargâh kurup avlandıkları mahal olduğu kaydedilmektedir. Karamanoğlu Mehmet Bey’in avlanmak amacıyla bu mevkiye geldiği, plânladığı zamandan daha fazla kaldığı bu nedenle buraya “Avagândık” denildiği ve sonrasında da köyün adının “Avgân” olarak kaldığı söylenmektedir.

 

Köy, XVI. yüzyılda Avgân (Avgândibi) adıyla Lârende (Karaman) Kazâsı, Kâş Nâhiyesi’ne bağlı köyler arasında yer almaktadır. Köy bu ismi, dere kenarında kurulmasından almıştır.

 

H. 906/1500 yılı Mufassal Tahrir Defteri sayfa 1000’de “Avgândibi” olarak geçmektedir.

 

H. 924/ M. 1518 yılında 25 hâne ve 40 Müslüman neferden ibaretti. Vergi hâsılı (geliri) 2.687 akçe idi.

 

H. 935/ M. 1529 yılında 28 hâne ve 42 Müslüman neferden müteşekkildi. Vergi hâsılı 2.710 akçe idi.

 

H. 948/ M. 1541 Mufassal Tahrir Defteri sayfa 149’da “Avgândibi” olarak geçmektedir.

 

H. 992/ M. 1584 yılında 66 Müslüman neferden ibaretti ve 5.000 akçe vergi hâsılı bulunuyordu (Ankara Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü Kuyud-ı Kadime Arşivi, Mufassal Tahrir Defteri, varak no: 215 a.).

 

Lârende şehrinin Odun (ve) Toprak defterinin beyanında; Karye-i Afgan’ın yol yapımı için kullanılmak üzere 32 kantar toprak ve 32 kantar odun tahsis olunmuştur (KŞS., nr. 280, 1a, sene H. 1054/ M. 1644).

 

H. 30 Recep 1096/ M. 2 Temmuz 1685 tarihinde Konya’da görülen nafaka takdiri davasında; Lârende kazâsına tâbi’ Afgan nâm karyeden Hasan ibn-i el-hâc Mehmed’in kölesi iken firâr eden Dilâver’in durumu karara bağlanmıştır (Konya Şer’iyye Sicili, nr. 33, s. 238/3).

 

H. 11 Zilkade 1148/ M. 24 Mart 1736 tarihinde Lârende nâhiyesine bağlı Afgan isimli karye sâkinlerinden Hâcı Yûsuf-oğlu Seyid Mustafâ Konya’da mahkemeye müracaat ederek, aynı karye sâkinlerinden Mustafâ-oğlu Hasan isimli kimse huzurunda davacı olmuştur. Verilen tarihten on yedi gün önce adı geçen karyenin Boğsak isimli mevkii civârında bağa giderken Hasan’ın önüne geçip, büyük bir sopa ile kendisini darp ettiğini söylemiş ve kendisinden sual olunmasını istemiştir. Bu durumun şahitlerce de doğrulanması üzerine Hasan mahkemece ta’zir ile uyarılmıştır (Konya Şer’iyye Sicili, nr. 53, s. 38/2).

 

H. 15 Rebiulahir 1188/ M. 25 Haziran 1774 tarihinde Devlet merkezinden çeşitli sebeplerle gelen görevlilere ve ayrıca kazânın bazı hizmetleri için Karaman’dan yapılan masraflara mukabil karye halkından tahsil edilmek üzere; Karye-i Afgan’ın hissesine 60 kurûş vergi düşmüştür (KŞS., nr. 290, s. 28).

 

H. 5 Safer 1189/ M. 7 Nisan 1775 tarihinde H. 25 Rebiülahir 1188’den 5 Safer 1189’a kadar (M. 5 Temmuz 1774- 7 Nisan 1775 arası) Karaman’da biliktiza yapılmış olan masraf mukabili Karye-i Afgan’a 140 kurûş vergi taksim edilmiştir (KŞS., nr. 290, s. 88).

 

H. 3 Recep 1189/ M. 30 Ağustos 1775 tarihinde Saferü’l Hayr’ı 5. gününden, Receb-i Şerîfinin başına gelinceye dek (7 Nisan 1775-28 Ağustos 1775 arası) Karaman’da biliktiza yapılmış olan masraf mukabili Karye-i Afgan’a 200 kurûş vergi taksim edilmiştir (KŞS., nr. 290, s. 114).

 

H. 19 Zilhicce 1189/ M. 11 Şubat 1776 tarihinde H. 1189 senesi Saferü’l-Hayr’ı 15. gününden, Zilhicce’nin 19. gününe gelinceye kadar (M. 17 Nisan 1775’den 11 Şubat 1776’ya) Devlet merkezinden çeşitli sebeplerle gelen görevlilere ve ayrıca kazânın bazı hizmetleri için Karaman’dan yapılan masraflara mukabil karye halkından tahsil edilmek üzere; Karye-i Afgan’a 150 kurûş vergi tahakkuk ettirilmiştir (KŞS., nr. 290, s. 126).

 

H. 19 Receb 1190/ M. 3 Eylül 1776 tarihinde H. 1189 senesi 19 Zilhiccesi’nden 19 Receb-i şerifi’ne kadar (M. 10 Şubat 1776- 3 Eylül 1776) Karaman’da biliktiza yapılmış olan masraf mukabili Karye-i Afgan’dan 100 kurûş vergi ödemesi istenmiştir (KŞS., nr. 290, s. 153/1).

 

H. 20 Zilhicce 1190/ M. 30 Ocak 1777 tarihinde H. 19 Receb 1190’dan 20 Zilhicce 1190/ M. 3 Eylül 1776-30 Ocak 1777’a kadar Karaman’ın biliktiza vaki olan masarifatı Karaman’da sakin ulemâ, sülehâ, âyân ve ahali meyanında hesap edilerek mahalle ve karyelere taksim edilmiştir. Buna göre Karye-i Afgan’a 150 kurûş vergi düşmüştür (KŞS., nr. 290, s. 163/2).

 

Karye-i Efgan, senede bir def’a olmak üzere H. 1245/ M. 1830 yılı için hâkim efendilere 7 kurûş ve mutâd kâtiplere 4 kurûş olmak üzere toplam 11 kurûş aidat veriyordu (KŞS., nr. 296, s. 14.1).

 

H. 5 Rebîü’l-evvel 1246/ M. 24 Ağustos 1830 yılında Medîne-i Karamânda tertîb olunan iâne-i tazmin-i ticâret akçesi defterinde; Efgan karyesi muhtârı İbrâhim 300 kûruş sermaye ile kayıtlıdır (KŞS., nr. 296, s. 26.1).

 

H. 12 Cemâziye’l-evvel 1246/ M. 7 Kasım 1830 tarihli Medîne-i Lârende kazâsına bâ buyuruldı matlub olunub kazâ-i mezbûrun mahallât ve kurâsından cem’ ve tedârik birle Konya’ya irsâl olunan şairin (köy ve kazaların arpa) defterinde; Efgan karyesinden şaîr 10 kile beyân olunmuştur (KŞS., nr. 296, s. 155.1).

 

H. 5 Zilhicce 1246/ M. 17 Mayıs 1831 tarihinde rûz-i hızır i’tibâriyle yani Zi’l-hiccetü’ş-Şerîfenin beşinci gününe gelinceye kadar altı mâhda Karye-i Efgan’ın Der-Saâdete bildirilen masrafı 591 kurûştur (KŞS., nr. 296, s. 94.1).

 

H. 1256/ M. 1840 yılı Temettü’ât defterinde Afgan Karyesi için “Hass-ı Hümâyûn Tîmârı dâhilinde olub, Lârende Voyvodaları tarafından ta’şîr oluna geldiği” ifadesi kullanılmıştır.

 

26 hâneye sahip Afgan Karyesi’ndeki hâne reisleri ve meslekleri; Hâcı İbrâhim-oğlu Süleymân (imâm-hatip), Mustafâ-oğlu İbrâhim (bağban), Nu’man-oğlu Abdülkerim (çiftçi), Ebubekir-oğlu Mehmed (çiftçi), Kara Mustafâ-oğlu Mehmed (çiftçi), Ahmed-oğlu Camus Alî (müsin ve ihtiyar), Kethüda Mustafâ-oğlu Mehmed (çiftçi), EzcAlîd Ahmed-oğlu Abdi (ırgat), Hıdır-oğlu Mehmed (ırgat), Hâcı-oğlu Süleymân (çiftçi), Emir Memiş-oğlu Halîl (ırgat), Ak Hüseyin-oğlu Ahmed (çiftçi), Kethüda Memiş-oğlu Memiş (çiftçi), Hâcı İbrâhim Kethüdaoğlu Mehmed (çiftçi), Rum Hasan-oğlu Mustafâ (ırgat), Hâcı Hasan-oğlu Şıh Alî (çiftçi), Küllü Mehmed-oğlu İbiş (ırgat), İmâm Süleymân-oğlu Hasan (çiftçi), Nu’man-oğlu İbrâhim (çiftçi), Çelik Hasan-oğlu Hüseyin (ırgat) ve Abdullâh-oğlu Abdülkerîm’dir (ırgat) (BOA., ML., VRD., TMT., nu: 10474).

 

Karyede; 15 adet bargir (beygir), 202 adet inek, 453 adet keçi, 70 adet oğlak, 29 adet merkeb, 32 adet öküz, 37 adet tana, 63,5 dönüm bağ, 136 dönüm ednâ tarla, 17 dönüm hâlî tarla ve 119 dönüm mezrû tarla kayıtlıdır.

 

Karyenin yekûn emlâk kıymeti 5.595 kuruş, hayvân kıymeti 15.153 kuruş, temettü’âtı 3.660 kuruş ve yekûnu 24.408 kuruştur (Başbakanlık Osmânlı Arşivi, ML. VRD. TMT. Defter nu: 10442, s. 220-223).

 

R. 1312-1317/ M. 1897-1901 yılları arasını kapsayan 323 Numaralı Karaman Şer’iyye Sicili’nde Afgan Karyesi’nden Âyşe bint-i Ahmed, Abdülkerîm bin Nu’man, Havvâ bint-i Hâcı Hüseyin, Mehmed bin İbrâhim, Âyşe bint-i Hüseyin, Halîl bin Memiş, Fâtıma bint-i İbrâhim, Mehmed bin Mustafâ, Hadîce bint-i Mehmed, Mehmed bin Mustafâ, Âyşe bint-i Alî, Hâcı ibn Hamza, Zekes (?) bint-i Hasan, Ümmügülsüm bint-i Alî, Mustafâ bin Mehmed, Marziye bint-i Velî, Mehmed bin Halîl, Tûtî bint-i Ahmed, Hüseyin bin Mustafâ, Havvâ bint-i Hüseyin, Hüseyin bin Mehmed, Havvâ bint-i Mehmed, Hâcı Abdullâh bin Mehmed, Döndü bint-i Hasan, Mehmed bin Ömer, Hadîce bint-i Mehmed, Mustafâ bin Hüseyin, Âyşe bint-i Memiş, Ahmed bin İbrâhim, Alime bint-i Alî, İbrâhim bin Abdullâh, Emine bint-i Memiş, Nebî bin Hasan, Hadîce bint-i Mustafâ ve Mustafâ bin Alî’nin nikâh akitlerine rastlanmaktadır.

 

H. 19 Rebî’u’l-evvel 1324/ M. 13 Mayıs 1906 tarihli kayıp bargir (beygir) davasında; Afgan Karyesi’nden Mustafâ Kebe’nin ismi geçmektedir (Karaman Şer’iyye Sicili, defter nu: 146, s. 103/2 ve 104/1,).

 

Köy, R. 1338/ M. 1922’de Konya Vilâyeti Sıhhiye Müdürü Dr. Nazmi Azmi Bey (SELCEN soyadını almıştır, R. 1303/ M. 1887, Arapgir, Malatya-1945, İstanbul) tarafından kaleme alınan “Türkiye’nin Sıhhi-i İçtimai Coğrafyası-Konya Vilâyeti” kitabında, Konya Vilâyeti, Karaman Kazası, Afgan Nâhiyesi’ne bağlı köy olarak geçmektedir.

 

Sapancalı Muallim H. Hüsnü Bey (R. 1309/ M. 1893, Sapancalı, Sakarya-1958, ?), R. 1338/ M. 1922 yılında kaleme aldığı “Karaman Ahval-i İçtimâiyye Coğrafiyye ve Tarihiyyesi” isimli kitabında, Afgan Nâhiyesi’ne (nahiye merkezi Başkışla Köyü’ne taşınımıştır) bağlı Afgan Köyü’nün merkez kazâya mesafesinin 6 saat olduğunu kaydetmiştir.

 

SAPANCALI, köyde “Mutavassıta 1” sınıfında 60 talebeli bir mektebin varlığından bahsetmektedir. Ayrıca mülâhazat kısmına “bu dahi (geçen sene lağv edildiği)” notunu düşmüştür.

 

Köydeki resmî mektebin Meclis-i Umumi-i Vilâyet (İl Genel Meclisi) kararıyla 6 köy mektebiyle (Süleymânhâcı, Mesudiye, Eminler, Kızılyaka, Manyan, Sıdırva) birlikte kapatıldığını kaydeden SAPANCALI, bu kararı akıl ve mantığa uymayan icraat-ı garibe (garip icraat) olarak değerlendirmiştir.

 

SAPANCALI, hava cihetinin iyi olduğunu, civar köylerle birlikte güzel peynir, yağ ve sebze yetiştirildiğini kaydetmektedir.

 

1928 yılında eski Türkçe alfabe ile yayınlanan “Son Teşkilat-ı Mülkiye’de Köylerimizin Adları” isimli kitapta Afgan Köyü; Konya Vilayeti, Karaman Kazası, Başkal’a (Başkale) Nâhiyesi köyleri arasında zikredilmiş ve eski Türkçe harfler ile “افغن”, Lâtin harfleriyle “Efgan” şeklinde ifade edilmiştir.

 

Köyün eski ismi “Afganköy”dür. 1961 yılında köyün adı, yabancı ad taşıdığı gerekçesiyle “Gündoğan” olarak değiştirilmiştir. Fakat bu ismin hem köyün geçmişi hem de köyün arazi şartları göze alındığında uygun olamayacağı anlaşılınca 1988’de “Narlıdere” isminde karar kılınmıştır.

 

Köyün “Afgan” olan eski adının Afganistan ile irtibatlandırılması zayıf bir ihtimal olarak görülmektedir.

 

XVI. yüzyıl kaynaklarında “Avgândibi” olarak zikredilen köyün adının resmî kayıtlara sehven “Afganköy” olarak geçmiş olmalıdır (bazı yerlerde ise “Efgan”). Halk nezdinde kabul gören isim de “Avgân”dır.

 

Köy, idarî bakımdan nâhiye merkezi idi (Afgan Nâhiyesi). XIX. yüzyılın ilk yarısında nâhiye merkezi Başkışla Köyü’ne taşınmıştır.

 

8 Haziran 1931 tarihli kararnâme ile Başkışla Nahiyesi’nin merkezi, nâhiye mülhakatından Kızılyaka Köyü’ne nakledilmiştir (1 Temmuz 1931 tarihli ve 1837 sayılı Resmî Gazete).

 

Köy, 3578 sayılı 4 il ve 5 ilçe Kurulması Hakkında Kanun gereğince Karaman İli, Merkez İlçe, Bucakkışla Bucağı’na 17 köyle birlikte bağlanmıştır (21 Haziran 1989 tarihli ve 20202 sayılı Resmî Gazete).

 

Türkiye’de başka yerleşim yerlerinde de “Narlıdere” adına rastlanmaktadır. İzmir’de bir ilçenin; Bursa-Kestel-Kestel-İlçe Merkezi, Mersin-Mut-Mut-İlçe Merkezi ve Manisa-Alaşehir-Alaşehir-İlçe Merkezi’ndeki mahallelerin; Adıyaman-Kahta’da, Siirt-Eruh’ta, Tokat-Erbaa ve Bitlis-Merkez’deki köylerin ismi Narlıdere’dir.

 

Uşak-Ulubey’deki bir köyün adı “Avgan”dır. Ayrıca Afyonkarahisar-Hocalar’daki bir köyün adı “Avgancık” ve Uşak-Banaz-Yazıtepe’deki bağlının adı “Avgandamı”dır.

 

Karaman ve köyleri ile ilgili araştırmalar yapan ve bunu kitabında yayınlayan Durmuş Ali GÜLCAN (R. 1320/ M. 1904, Karaman-1996, Karaman), köyün halkının aslen Cerit, İmamuşağı, Bolacalı, Horzum (Harzemî), Bahşiş, Melemenli, Bozahmetli ve daha başka bazı aşiret boylarından oluştuğunu ileri sürmüştür.

 

GÜLCAN, köyün yaylalarından birinin adının “Mengik” olduğunu, Anadolu’ya ilk yerleşen Türkmen boylarından birinin ismi olan “Mengücek” irtibatlandırmıştır. Mengik yaylasıyla köy arasındaki sivri tepeye Bulgar Kayası denmektedir. Bundan da Karamanoğulları’na bağlı ve onların savaşlarına sapancılıkla (taş atarak) katılan Bulgardağı Aşiretinden buralarda yurt tutunanlar olduğunu göstermektedir.

 

Köyün temel geçim kaynağı, tarım ve hayvancılıktır. Köy narı ile ünlüdür.

 

Köyde buğday başta olmak üzere nohut, üzüm, elma, kiraz, nar, domates, arpa, hıyar, yulaf, patates, biber, badem, dane mısır, patlıcan, fasulye, şeftali, maydanoz, ayçiçeği, soğan, ıspanak, kavak, lahana, marul, roka, zeytin, kabak, pırasa, sarımsak, soğan ve tere yetiştirilmektedir.

 

Köy mikroklima özelliğinden dolayı turfanda sebzeciliğe (örtüaltı, sera) uygundur. Avgan Çimeni’nde İl Özel İdaresi ve Or-köy kapsamında seracılık desteklenmektedir.

 

Köyde 70,111 dekar alan nadasa bırakılmaktadır.

 

Köyde 114 baş büyükbaş hayvan varlığı ile 291 adet koyun 1.556 adet keçi olmak üzere toplam 1.847 adet küçükbaş hayvan varlığı bulunmaktadır.

 

Köyün 19.813,6079 hektar mera varlığı bulunmaktadır.

 

Köyün kadastrosu 29.06.1995 tarihinde kesinleşmiş olup, orman kadastrosu 29.06.1995 tarihinde ilân edilmiştir. 505,6010 hektar orman varlığı bulunmaktadır.

 

H. 924/ M. 1518 yılında 25 hâne ve 40 Müselman neferden ibaretti.

 

H. 935/ M. 1529 yılında 28 hâne ve 42 Müselman neferden müteşekkildi.

 

H. 992/ M. 1584 yılında 66 Müselman neferden ibaretti.

 

H. 1256/ M. 1840 yılı Temettü’ât defterine göre 24 hâne ve 76 erkek kayıtlıdır. Buna göre nüfusunun 144-152 kişi arasında olduğu tahmin edilmektedir.

 

Köy, H. 1314/ M. 1896 yılı Konya Vilâyeti Sâlnâmesi’nde (İl Yıllığı) 61 hâne ve 412 kişi olarak kayıtlıdır.

 

Köyün nüfusu; R. 1320/ M. 1904 genel nüfus sayımında 514 kişi olarak sayılmıştır.

 

Sapancalı Muallim H. Hüseyin Bey, R. 1338/ M. 1922 yılında köyün nüfusunu 83 hâne ve 386 kişi olarak kaydetmiştir.

 

R. 1341/ M. 1925 yılında yapılacak mebus (milletvekili) seçimi için hazırlanan kayıt defterinde 499 kişi olarak kayıtlıdır.

 

Köy; 1935’de 479, 1940’da 263, 1945’de 491, 1950’de 543, 1955’de 632, 1960’da 682, 1965’de 759, 1970’de 732, 1975’de 841, 1980’de 751, 1985’de 701, 1990’da 616 ve 2000’de 335 kişi olarak sayılmıştır.

 

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından 2007 yılında geçilen Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi’ne (ADNKS) göre 275’dir.

 

2008’de 271, 2009’da 258, 2010’da 251, 2011’de 246, 2012’de 264, 2013’de 264, 2014’de 242, 2015’de 222, 2016’da 242, 2017’de 229, 2017’de 307 ve 2019’da 295 kişi olarak tespit edilmiştir.

 

174 seçmeni olan Narlıdere Köyü’nde 1 Kasım 2015 günü yapılan 26. Dönem Milletvekili Genel Seçimleri’nde 164 seçmen 1393 numaralı sandıkta oy kullanmıştır. 160 oy geçerli sayılırken, 4 oy geçersiz sayılmıştır.

 

Narlıdereliler, 137 oyla en fazla AK Parti’yi tercih etmiştir. MHP 14 oy ve CHP 6 oy almıştır. HDP’ye ise 1 oy çıkmıştır.

 

16 Nisan 2017 tarihinde Cumhurbaşkanlığı hükûmet sistemine geçişi öngören halk oylaması (referandum) sonuçlarına göre; %83,33 evet çıkarken, %16,67 oranında hayır çıkmıştır.

 

Köy muhtarı, Murat KOZAN’dır (irtibat numarası: 0536 686 35 75).

 

Köyün azaları; İbrahim OKUR, Abdullah HAKAN, Duran KAPAR ve Hıdır AYAZ’dır.

 

Köyün eski muhtarları; Şaban KÜÇÜKYAVUZ (2009-2019), Ali ÖZDEMİR (1999-2009), İbrahim KIYAK (1994-1999), Hıdır ASLAN (1989-1994), Ali ÖZDEMİR (1977-1989), Mehmet KILINÇ (1976), Mehmet YILMAZ (1973-1976), Ali ÖZDEMİR (1971-1973), Hüseyin IŞIK (1968-1970), İbrahim KILIÇ (1966), İbrahim KIYAK (1963-1966), Mustafa KILINÇ (1962), İbrahim ARSLAN (1954-1959), Mustafa KAPAR (1953), Ali UYSAL (1951-1953), İbrahim KILIÇ (1949) ve Ramazan YILMAZ’dır (1947-1949).

 

Köy, tabiatın tüm zarif, latif ve el değmemiş güzelliklerini sinesinde toplayan şairlere ve ressamlara ilhâm kaynağı olan niteliktedir.

 

Dağallı Aşık Kerim bir dörtlüğünde bu köyden “Aşıklar pîrinin sözünü tutar/ Dudusu, kumrusu durmayıp öter/ Burada meyvalar çiçekler biter/ Açılır sünbülü, güla Avgan’ım” şeklinde bahsetmektedir (Kaynak kişi: Şerif Ali Ağa).

 

Köyün mesire yeri olan “Hızırilyas/Hıdırellez Pınarı”ndan akan suyun ekzama ve cilt hastalıklarına şifalı olduğu söylenmektedir.

 

Köye has, “Taşı taşına çatık Avgan’ım/Gök soğanı ekmeğime katık Avgan’ım” deyişi bulunmaktadır.

 

Köydeki sülâller ve aldıkları soyadları; (?) Akay, Akbaşlar (Ermenek’ten gelme Akbaş), Hacıkiyalar (Aksoy), Gökler (Alp), Yörükler (Altun, Kolukısa), Hıdıroğulları (Arslan), Fakılar (Ayaz), Camızlılar (Bilgin), Çobanahmetler (Coşar), Azmanlılar (Çeliker, Kahraman, Özer), Hacısofular (Çinar), Beslengiçler (Ekinci), Hatıplar (Hakan), Hacıdurmuşlar (Han), Kemaneciler (Işık), Sarıefeler (Kaçar), Mullaoğulları (Kapar), Kasımlılar (Kavas), Şametler (Kaya), Tomballılar (Keskin), Zeybekler (Kılınç), Kıyakoğulları (Kıyak), Camgözler (Kozan), Kerimoğulları (Küçüksaygın), Haytalar (Küçükyavuz), Hacıasmanlılar (Okur), Kılbasanlılar (Özdemir), Borzanlılar (Özel), Cöccüllüler (Özker), Suyşuahmatlılar (Şahin), Kerimoğulları (Taşbaş), Cingilliler (Tülüce), Hasançavuşoğulları (Uğur), Cırıklılar (Uğuz), Hatıpoğulları (Uysal), Hacıağalar (Yalçın) ve Doktorlular’dır (Yılmaz).

 

Köydeki lakaplar; Abbak, Aho, Badak, Bayım, Benyar, Bityemez, Boncuk, Borzan, Boz, Camgöz, Ciğirdek, Cingilli, Cirik, Co, Coccur, Cüllebe, Çolak, Çavuş, Çiçek, Dalgalı, Dede, Documan, Doktor, Ece, Efe, Etyemez, Faki, Fındık, Fort, Gacar, Gambir, Gardam, Gargin, Gavlak, Geçten Goca, Gevrek, Gökgöz, Gördeli, Gülüm, Haceli, Hafız, Hasta, Himar, İbiş, Jandarma, Kabakçı, Kamarat, Kambur, Kara, Karaoğlan, Kaymakam, Kemaneci, Koh, Korkuduk, Kestelek, Koca, Köse, Kurban, Melek, Memili, Molla, Onbaşı, Pala, Peynirci, Poşetçi, Sakar, Sarı, Sürmeli, Şeker, Takan, Tapurtubur, Tebdilava, Teğmen, Tosunboyun, Tulu, Tontus, Ufak ve Zeybek’tir.

 

Köyün mevkiileri; Akpınarönü, Avgançimeni, Akçeşme, Alan, Akseki, Ağalan, Başlar, Başarık, Boğazoluk, Boğsak, Çeşme, Çardak, Çamurlu, Demirçayırı, Dutluca, Dutdibi, Deliktaş, Eski bağ, Emeksu, Elmalı, Gökpınar, Güvercinlik, Gövdenyeri, Göynük, Gökyaka, Hıdırellez, Hacıyeri, Haçkaya, Harmancık, Kadirinkoyağı, Kervan, Keklik, Kesiktaş, Körkuyu, Kösenindönme, Keylik, Mengik, Nallınındere, Oylu, Seki ve Toptaş’tır.

 

Narlıdereliler, Karaman’da ağırlıklı olarak pazarcılık işi ile uğraşmaktadırlar.

 

Köye ilkokul, 1945 yılında iki derslikli olarak açılmıştır. 1955 yılında Afgan Köyü İlkokulu’na atanan öğretmen Mustafa ERTAŞ, okulu davarların kaldığı bir ağıl hâlinde bulmuştur. Bu yıllarda okulun öğrenci mevcudu 247’dir.

 

Köyde okur-yazar oranı yüksek olmasına rağmen, okuma oranı düşüktür. Köyün öğrencileri, Bucakkışla Köyü’nde bulunan Bucakkışla İlk/ Ortaokulu’na taşınmaktadır.

 

Köyde düğünlerde kontrollü ve sıra ile güvenlik tedbiri alındıktan sonra belirlenen hedefe ateş edilmektedir. Düğünlerde sağa sola ateş eden insanların sebebiyet verdiği can kayıpları dikkate alındığında köydeki gelenek ön plana çıkmaktadır.

 

Köyün medâr-ı iftiharı vatan için canını feda eden şehitleridir:

 

Çakalahmetoğulları’ndan Hasan oğlu Hacı, (R. 1310/ M. 1894- R. 26 Teşrinievvel 1338/ M. 26 Ekim 1922) İstiklâl Harbi, Garp Cephesi’nde Dumlupınar Muharebesi’nde şehadet şerbetini içmiştir.

 

Gökibrâhimoğulları’ndan Hasan oğlu Ahmet (R. 1305/ M. 1889- R. 29 Kanunuevvel 1338/ M. 29 Aralık 1922) İstiklâl Harbi, Garp Cephesi’nde, Beşkemerler Muharebesi’nde şehit düşmüştür.

 

Hasanoğulları Durmuş oğlu Hasan, (R. 1315/ M. 1899- R. 30 Temmuz 1341/ M. 30 Temmuz 1925) Şeyh Sait Harekatı’nda şehadet şerbetini içmiştir.

 

12 Kasım 1969’da doğan ve Narlıdere Köyü nüfusuna kayıtlı olan Jandarma Er Recep KOLUKISA, Tunceli İl Jandarma Komutanlığı’nda vatanî görevini yapmakta iken, 01 Şubat 1990’da Tunceli İli Nizamiye İlçesi’nde hain terör örgütü mensupları ile yapılan çatışmada şehit düşmüştür.

 

1981’de Narlıdere Köyü’nde doğan Piyade Er Harun KAÇAR, Ağrı ili Eleşkirt ilçesinde vatanî görevini yapmakta iken, 26.02.2002’de şehit olmuştur.

 

Köyün içme suyu vardır ancak kanalizasyon sistemi bulunmamaktadır. Köyde sağlık ocağı ve PTT acentesi bulunmaktadır.

 

Köye ulaşımı sağlayan yol asfalt olup, köyiçi yolları parke taşı ile döşenmiştir. Karaman merkezden ulaşım minibüsle sağlanmaktadır